De kranten staan er vol mee: winkelpersoneel dat straks extra moet werken om de uren in te halen die tijdens de lockdown zijn doorbetaald terwijl er niet gewerkt werd. Sommige werkgevers zoals Wibra zijn van mening dat dit overwerk niet betaald hoeft te worden. Het FNV gaat hierover nu de strijd aan met Wibra.

Er zijn veel situaties te bedenken waarin je werkgever van je kan vragen om over te werken. Maar mag je werkgever eigenlijk wel eisen dat je overwerkt en moet je hiervoor dan betaald worden?

Mag je weigeren?

Overwerk bestaat uit de uren die je werkt bovenop je contracturen. Of je dit mag weigeren, verschilt per situatie. Soms is deze verplichting opgenomen in je arbeidsovereenkomst, cao of personeelsregeling. Het kan ook van je verlangd worden als het in de tak waarin jij werkt gebruikelijk is. Misschien is er sprake van omstandigheden die je werkgever niet had kunnen voorzien. Zo kan het bij extreme drukte of ziekte van collega’s niet lukken om de winkel op orde te krijgen binnen de afgesproken uren. Dan is het niet zo gek als je werkgever van je vraagt om nog even te blijven om wat aan te vullen of bij te werken.

Natuurlijk kun je ook bezwaren hebben tegen het overwerk. In dat geval zal er bekeken moeten worden wat op dat moment zwaarder weegt: de reden van je werkgever om je te laten overwerken of jouw reden om dit te weigeren. Pas op met het weigeren van overwerk wanneer je werkgever dit wel van je kan of had kunnen verlangen. Dit kan verdere juridische gevolgen hebben en die wil je het liefst voorkomen.

Moet je betaald krijgen voor overwerk?

Ook voor deze vraag moet je je arbeidsovereenkomst, cao of personeelsregeling nog eens inzien. Is er niets over afgesproken? Heeft je werkgever je expliciet gevraagd om over te werken en heb jij dat verzoek opgevolgd? Dan geldt volgens de rechtspraak over het algemeen dat je je overuren uitbetaald moet krijgen. Maar voor sommige hogere functies (denk bijvoorbeeld aan managers) is regelmatig overwerk part of the job. Zij krijgen overwerk dan ook niet uitbetaald.

Wibra wil dat haar werknemers ‘gratis’ overwerken. Dat ze de uren inhalen die ze niet hebben gewerkt tijdens de lockdownsluiting van de winkels. Maar volgens de wet heeft een werknemer recht op loon als er niet gewerkt kon worden. Tenzij dit de schuld van de werknemer is. Tot nu toe was iedereen het erover eens dat het salaris van werknemers moest worden doorbetaald tijdens corona. Werkgevers kunnen immers ook een beroep doen op de NOW-regeling. Ze krijgen dan een deel van de personeelskosten terug van de overheid. Als winkels zoals Wibra hun personeel de niet-gewerkte uren nu weer laten inhalen zonder daarvoor te betalen, pakken ze dit loon eigenlijk weer terug. De werknemer is hier dan de dupe van.

Meer- en minuren

In sommige cao’s - zoals die van de horeca, de zorg en de taxibranche - is een systeem van meer- of minuren opgenomen. Overwerk kan dan worden verrekend met uren uit periodes dat je minder hebt hoeven werken. Vaak is er dan wel strikt afgesproken wanneer minuren ingehaald moeten worden en wanneer die komen te vervallen. In de cao van de detailhandel (retail non-food) is bijvoorbeeld afgesproken dat de minuren komen te vervallen na een bepaalde periode en dat die niet hoeven te worden ingehaald in de periode erna. Regelingen over meer- en minuren zijn vaak ingewikkeld. Bovendien heeft de rechter bepaald dat een werkgever je maandelijks moet informeren over de stand van je minuren. Meer informatie over minuren lees je terug in de blog van mijn collega Michelle.

Moet jij vaak overwerken terwijl je dat niet wil? En betaalt je werkgever je overwerk niet uit? Of wil je werkgever net als Wibra dat je de niet-gewerkte uren van de lockdown inhaalt of verrekent met vakantiedagen? Laat je dan adviseren door Brandmeester. Wij hebben veel ervaring met dit soort zaken en volgen de ontwikkelingen op de voet.

Update:

De Rechtbank deed onlangs uitspraak in de zaak die het FNV startte tegen Wibra. Wibra had gewonnen en mag haar werknemers voortaan langer laten werken om de uren in te halen die ze niet hebben gewerkt tijdens de lockdownsluiting. Maar dit mag Wibra niet zomaar doen. Omdat zij flexibele uren met haar werknemers heeft afgesproken, kunnen er minuren ontstaan. Wibra kan dan van haar werknemers verlangen om die minuren in een bepaalde periode in te halen. Maar de in te halen uren moeten dan wel binnen de afspraken vallen die Wibra met haar werknemers heeft gemaakt. De werknemers moeten de resterende weken van 2021 gemiddeld 40 minuten per week overwerken.

Hieruit blijkt maar weer dat het goed is om naast je arbeidsovereenkomst ook op de hoogte te zijn van de inhoud van je cao. Hierin kan een uitzondering staan. Krijg je ook te maken met een soortgelijke situatie? En weet je niet zeker wat je rechten en plichten zijn? Neem dan contact op met Brandmeester. We kunnen je ongetwijfeld verder helpen.