Sinds maart vorig jaar is wandelen een populaire bezigheid geworden onder Nederlanders. De spits lijkt zich soms wel te verplaatsen van de snelweg naar het wandelpad. Uitkijkend over een polder of naar binnen glurend bij een ander blijft er weleens een voet haken achter een richel, een tegel of een kuiltje. Meestal met een rare zwiepbeweging en wat gekrenkte trots als enige gevolg. Helaas kan het soms ook heel erg fout gaan en kom je lelijk ten val. Waar ligt dan je eigen verantwoordelijkheid en waar ligt die van de beheerder van een weg?
Het uitgangspunt van het Nederlandse recht is dat iemand zijn eigen schade moet dragen. Dit betekent dat als je valt de schade voor jouw rekening komt. Hierop is een uitzondering: als iemand anders de schade heeft veroorzaakt en daarvoor aansprakelijk gehouden kan worden. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als je valt over een scheef liggende tegel op een voetpad. Dan kan een gemeente daarvoor aansprakelijk zijn. Een gemeente is namelijk verantwoordelijk voor het onderhoud van de openbare weg. Zo kan een scheef- of losliggende tegel, een gat in de weg of een uitstekend putdeksel een gevaarlijke situatie opleveren. Als je door zo’n gevaarlijke situatie (letsel)schade oploopt en de gemeente heeft te weinig gedaan om dat te voorkomen, dan is zij vaak aansprakelijk.
Hoe ver reikt die verantwoordelijkheid van de gemeente? Volgens de rechter in ieder geval niet zo ver dat elke stoep en elk pad zo glad als een biljartlaken moeten zijn. Dit zou ook een onmogelijke taak zijn. Ook hoeft een gemeente geen rekening te houden met heel onoplettend gedrag van een voetganger. Je moet als voetganger zelf ook opletten, zeker als de weg niet egaal is.
Gevaarlijke situatie
Wanneer is er dan sprake van een gevaarlijke situatie? Daarop is het antwoord niet heel duidelijk. Belangrijk is dat er altijd gekeken wordt naar alle omstandigheden. Vragen die je kunt stellen voor het inschatten van een gevaarlijke situatie zijn bijvoorbeeld:
- Hoe groot is het hoogteverschil?
- Wordt het pad veel gebruikt en zo ja, door wie?
- Wat is de locatie van het hoogteverschil? Ligt het midden op het voetpad of aan de rand van een parkeerplaats?
- Zijn er andere omstandigheden die de situatie gevaarlijk maken, zoals bijvoorbeeld geen verlichting?
- Is er iemand bekend met de situatie?
- Werd er gewaarschuwd voor de situatie?
- Kon de gemeente de situatie op tijd herstellen?
Alle omstandigheden kunnen van belang zijn. Maar juist omdat alle omstandigheden belangrijk kunnen zijn, is de beoordeling soms zo lastig. Er zijn dan ook veel uitspraken over de vraag of de gemeente aansprakelijk is voor een hoogteverschil. De uitkomsten zijn wisselend. Wel zijn er wat aanknopingspunten uit deze uitspraken te halen. Zo heeft de rechter bijvoorbeeld geoordeeld dat er bij een hoogteverschil van meer dan 3 cm sprake is van een ernstig hoogteverschil. De kans dat de gemeente aansprakelijk is, is dan ook een stuk groter dan wanneer er sprake is van een hoogteverschil van 2 cm. Daarnaast vindt de rechter dat de stoep bij een station egaler moet zijn dan aan de rand van een parkeerplaats. En een waarschuwing moet wel duidelijk genoeg zijn.
Bewijzen
Elke zaak is anders. De gemeente met succes aansprakelijk houden, kan lastig zijn. Als je valt door een hoogteverschil zijn er wel een aantal dingen die je alvast kunt doen. Het begint ermee dat je als voetganger moet kunnen bewijzen waar je precies bent gevallen. Ook moet je bewijzen hoe de situatie is waar je bent gevallen. Maak daarom zo snel mogelijk foto’s van de situatie, zowel van dichtbij als veraf. Nog mooier: kijk of je het hoogteverschil in kaart kan brengen met behulp van een ander object (denk aan een meetlint, een pen of een telefoon). En noteer de gegevens van eventuele getuigen. Die kunnen van groot belang zijn.
Heb je letsel opgelopen door een valpartij? Bij Brandmeester hebben we veel ervaring op dit gebied. Wij kunnen je als geen ander advies geven over de mogelijkheden en de onmogelijkheden en helpen je hier graag verder mee.
